پرسش :

طرز پوشش مادر در خانه و در مقابل فرزند چگونه باشد؟ راهنمايي فرمائيد.


شرح پرسش :
پاسخ :
سؤال شما از دو بُعد قابل بررسي است 1. از نظر حكم شرعي؛ در مورد پوشش ما در مقابل فرزندان از نظر حكم شرعي، ضرورت ندارد و واجب نيست همه اعضاي بدن خود را از فرزندان خودش بپوشاند. بنابراين باز بودن سر و گردن، دستها و پاها و ساق پا اشكالي ندارد مرد و زني كه با هم محرمند (مانند خواهر و برادر) مي‎توانند به بدن يكديگر به آن مقدار كه در ميان محارم معمول است نگاه كنند، و در غير آن احتياط آن است كه نگاه نكنند.[1]
2. از نظر تربيتي و روان شناختي؛
امّا از نظر تربيتي بايد بگوئيم كودك به راحتي رفتار و صداي مادر را تشخيص مي‎دهد و آنرا دنبال مي‎كند رفتار مادر برايش كاملاً آشنا است و حافظه‎اش مملو از خاطراتي از اين رفتارها مي‎باشد كودك از رفتار و شكل آنها عكس برداري مي‎كند و در حافظة خود انبار مي‎كند.
پايه‎هاي اساسي رشد شخصيت كودكان و نوجوانان از طريق تقليد نهاده مي‎شود و اين شيوة تقليد هم از راه شنيداري و هم از طريق بصري حاصل مي‎شود. تقليد و الگوپذيري از ويژگيهاي دوران كودكي است، كودك هر آنچه را كه ببيند براساس تقليد مي‎پذيرد، و مطابق آنها عمل مي‎كند، بدون اينكه از خوبي و بدي آن اطلاع داشته باشد.
چشم و گوش كودك، چون دريچه‎اي باز است مي‎بيند ذهن كودك چون دوربين عكاسي است، كه هر چه مي‎بيند در آن منعكس شده و ثبت مي‎گردد.[2]
بنابراين رفتار والدين بخصوص مادر تأثير فراواني بر روي كودكان دارد. كودك از مصالح و مفاسد امور اطلاعي ندارد و نمي‎تواند در كارهايش هدف‎گيري درستي داشته باشد، لذا تمام توجه‎اش به پدر و مادر و اطرافيان است، اعمال و حركات آنها را مشاهده مي‎نمايد و از آنان تقليد مي‎كند.[3]
كودك شكل پوشش مادر را تقليد مي‎كند اگر مادر هميشه با پوشش مناسب در مقابل فرزندان خود ظاهر شده باشد. كودك هم سعي مي‎كند همان پوشش را از مادر تقليد كند. و در دوران نوجواني كه نوبت به انتخاب مي‎رسد سعي مي‎كند با مادر همانندسازي كند وهمان شيوه مادر را براي خود انتخاب كند.
يكي از اشتباهات بعضي والدين اين است كه تصور مي‎كنند بچه‎ها چيزي نمي‎فهمند لذا با پوشش نامناسب در جلو فرزندان خود ظاهر مي‎شوند. غافل از اينكه كودك آنچه را مي‎بيند در حافظه خود ضبط كرده و روزي نمونة آن را از خود بروز خواهد داد.
امام باقر ـ عليه السّلام ـ فرمود: بپرهيزيد از اينكه در حالي عمل زناشوئي را انجام دهيد كه كودكي بتواند شما را ببيند و وضعيت شما را توصيف كند.[4]
در حديثي ديگر از امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‎فرمايد: در حالي كه كودكي در خانه هست نبايد مرد با همسرش جمع شود چون ديدن اين منظره بوسيله كودك باعث مي‎شود كه كودك در بزرگسالي زناكار شود.[5]
اگر از دوران كودكي بگذريم و وارد دوراني شويم كه فرزند كم كم بسوي دوران بلوغ نزديك مي‎شود. پوشش اطرافيان مي‎تواند در بلوغ زودرس او نقش مهمي داشته باشد كودكي كه در سن قبل از نوجواني هر روز با بدن نيمه عريان مادر و خواهر مواجه است و قسمت‎ها برجستة بدن آنان را مشاهده مي‎كند. زمينة تحريك جنسي در او سريع‎تر و زيادتر است و آنچه را در خانواده مي‎بيند ناخودآگاه در كوچه و خيابان بر افراد ديگر منطبق مي‎كند و باعث مي‎شود زودتر از موعد مقرر علائم بلوغ جنسي در او ظاهر شود.
اثر ديگر پوشش‎هاي نامناسب والدين در مقابل فرزندان باعث مي‎شود كه حياء و عفت در ديدگاه و منظر آنها كم اهميت جلوه كند نوجواني كه هميشه مادر خود را نيمه عريان مي‎بيند احساس شرم نخواهد از اينكه خاله، دختر خاله و زن بيگانه را با همان وضع ببيند.
امّا آنچه بعضي مي‎گويند: اگر كودك ما در خانواده با چنين صحنه‎هاي مواجه باشد وقتي در مجالس و جوامع با چنين صحنه‎هاي برخورد كند با حرص و ولع به چنين افرادي نگاه نمي‎كند.
براي پاسخ به چنين سؤالي كافيست پاي تجربه تاريخ را در پيش گذاريم و تاريخ را مجبور به گفتن حقايق نمائيم. جواب سؤال خود را خوهيم گرفت. زنان و دختران اروپا و آمريكا سربرهنه شدند و كودكان خود را با چنين صحنه‎هاي عادت داد امّا باز هم كودكان آنها در جامعه به نظر شهوت نگاه كردند تا سينه را باز گذاشتن نظر شهوت بيشتر شد ساقها و رانها را هم در معرض نظر قرار دادند كه شايد كودكان آنها عادت كنند باز هم آمار جنايات جنسي درشت‎تر گرديد.
آيا ممكن است بگوئيم در غرب چنين نتيجه رسوائي در اثر لخت شدن زنان در مقابل كودكان و نوجوانانشان به بار آمد و اين احتمال هست كه در نواحي ديگر مخصوصاً در كشورهاي اسلامي اگر مادران نيمه برهنه بودند سينه و ساق پاهاي خود را در مقابل كودكان به نمايش گذاشتند براي آنها عادت مي‎شود و نظر عبرت آنان جايگزين نگاه‎هاي شهوتشان گردد؟[6]
يقيناً جامعه‎هاي اسلامي هم از چنين نتيجه‎اي مستثني نيستند.
در روانشناسي ثابت شده است كه اولين برخورد جنسي فراموش نشدني است و نخستين آغوش هميشه در خاطره پسر و دختر باقيست و اگر پسري اولين برخورد را با دختر مو سرخي داشت در ميان برهنگان حداقل در جستجوي موسرخان است و اگر حجاب باشد وقتش را براي يافتن تلف نمي‎كند و چشم هرزه‎اش بجاي دنبال كردن موسرخان دنبال بهتر كردن سعادت و رفاه خانواده‎اش است[7].
بنابراين لازم است مادر قبل از پنج سالگي در مقابل كودكان پوشش مناسب داشته باشد تا تصويري كه در ذهن كودك از مادر باقي مي‎ماند، تصويري زيبا و آراسته باشد. و الگوي مناسب از پوشش در ذهن كودك نقش ببندد.
هر چه كودك بزرگتر مي‎شود ضرورت اين عمل بيشتر مي‎شود چون كودك بسوي بيدار شدن غريزة جنسي پيش مي‎رود و برخورد با پوشش نامناسب مادر و خواهر او را تحريك مي‎كند.
امّا اينكه بگوئيم بچه را با چنين وضع و پوشش عادت دهيم تا در محيط اجتماعي وقتي با چنين صحنه‎هايي برخورد مي‎كند براي آنها تحريك آميز نباشد. تجربة غرب نشان داده چنين امري اتفاق نمي‎افتد. زيرا كه روحيه تنوع طلبي انسان به دنبال شكل‎هاي ديگر مي‎رود. و شهوت حالت سيري ناپذير دارد.
منبع براي مطالعه بيشتر
1. ازدواج مكتب انسان سازي، نوشته شهيد دكتر سيدرضا پاك نژاد، انتشارات مؤسسه خيريه علمي و ديني اشكذرـ يزد.
2. نقش مادر در تربيت، دكتر علي قائمي، انتشارات اميري، تهران، 1368.
3. اسلام و تربيت كودكان، دكتر احمد بهشتي، ج 2، سازمان تبليغات، 1372.
4. آئين همسرداري، آيت الله ابراهيم اميني، تهران، سازمان تبليغات، 1367.


[1] . مكارم شيرازي، ناصر، رساله توضيح المسائل، قم، هدف، ص 424.
[2] . فرهاديان، رضا، آنچه والدين و مربيان بايد بدانند، رئوف، قم، 1370، ص 38.
[3] . همان.
[4] . حر عاملي، محمد حسن، وسائل، ج 14، ص 94.
[5] . فيض كاشاني، ملا محسن، من لايحضره الفقيه، ج 3، ، ص 275.
[6] . پاك نژاد، رضا، اولين دانشگاه و آخرين پيامبر، ج 19، تهران،‌انتشارات ناصر، 1364، ص 109.
[7] . همان، ص 112.
( اندیشه قم )